LAGOM – Biết đủ để sáng tạo hơn

Nhiều người, thậm chí cả người Thuỵ Điển, có lập luận rằng lagom kéo lùi sức cạnh tranh của xã hội. Vậy biết đủ là sức cản hay sức đẩy của khả năng sáng tạo?

4 tháng – 9 năm để hiểu lagom

Tôi đã dịch cuốn sách này rất chậm: 4 tháng, 8 năm. Bốn tháng là tính từ ngày tôi cầm bản thảo cuốn sách trong tay, 8 năm là khoảng thời gian tôi sống ở đất nước này: thở, ăn, uống, học tập, làm việc và cả yêu cái chất lagom đặc biệt ấy. Và trên hết, để trả lời được câu hỏi tôi và nhiều người hỏi lâu nay: lagom đẩy lùi hay thúc đẩy sức sáng tạo, phát triển của xã hội.

Lagom xuất hiện quanh tôi, trên những gì tôi nhìn thấy, nghe thâý: biển quảng cáo xổ số với khuyến cáo chơi xổ số biết chừng – “spel lagom”, lời anh bạn đáp khi tôi hỏi “anh cần bao đường” cho ly cà phê tôi pha mời anh: vừa đủ thôi – “bara lagom”… và cả những điều tôi không thấy, không miêu tả được, chỉ tự nghĩ – “Thật là lagom”!

Lagom – vừa đủ là một từ dễ nói nhưng khó xác định. “Biết đủ” là hành trình dài hiểu chính mình, hiểu giá trị cốt lõi của mình và hiểu vị trí của mình ở giữa môi trường xung quanh. Bằng việc tìm thấy niềm vui trong những điều đơn giản như ánh đèn trong nhà thế nào đủ làm bạn thư giãn, hoạt động nào trước khi đi ngủ giúp bạn cảm thấy thảnh thơi hay kỳ nghỉ nào thực sự làm bạn cảm thấy được nghỉ ngơi…, bạn sẽ dần định hình được khái niệm hạnh phúc của chính bạn. Và một khi bạn đã định hình được khái niệm đó, cho riêng bạn, bạn sẽ không cảm thấy mình cần thêm nữa. Bạn không cần thêm thật nhiều tiền nếu kỳ nghỉ hoàn hảo của bạn chỉ cần được ở bên người thân trong một khu vườn xanh mát hay bạn sẽ không trở nên ích kỷ, khao khát kiểm soát người mình yêu nếu bạn biết chắc mối quan hệ hoàn hảo với bạn là khi hai người đều có khoảng thời gian cho sở thích và những khoảng không của riêng mình.

Lagom – biết đủ là đẩy lùi hay thúc đẩy sức sáng tạo?

Nhiều người, thậm chí cả người Thuỵ Điển, có lập luận rằng lagom – biết đủ kéo lùi sức cạnh tranh của xã hội, động lực sáng tạo để xã hội ấy tiến lên. Họ lo sợ rằng một khi cả xã hội đều biết đủ, đều hài lòng với những gì họ đang có thì xã hội ấy sẽ không có động lực phát triển. Còn bản thân tôi, khi tôi dịch cuốn sách này, cũng như viết các chia sẻ từ đất nước Thuỵ Điển, tôi thường có suy nghĩ rằng không hiểu thông tin này, ý tưởng này có thực tế và hữu ích với các bạn đọc ở Việt Nam – nơi môi trường, điều kiện rất khác không?

Kỳ thực, ”biết đủ” cũng là quá trình thiết lập cho bản thân niềm tin, quy tắc lẫn động lực để sáng tạo trên những gì có sẵn, trong điều kiện thực tế. Bạn nhìn quanh, nếu bạn thấy cuộc sống của mình quá thừa thãi, bạn học cách buông bỏ bớt; nếu bạn thấy mình thiếu, bạn học cách tìm tối đa hoá chức năng, giá trị của những thứ ít ỏi bạn đang có. Lagom động viên bạn – dù ở hoàn cảnh nào, bạn cũng cũng tìm thấy niềm vui và cảm giác đủ đầy.

Vì thế, khi hoàn thành việc dịch cuốn sách này, đi qua hơn 200 trang và vô vàn ý tưởng, gợi ý… ngỡ như dẫn bạn đến được “cảnh giới biết đủ”, tôi nhận ra lagom – “biết đủ” hoá ra lại không phải là đích đến. Ngược lại, đó là động lực để bạn sáng tạo, tìm thấy tự do và trân trọng những gì mình đang có!

Tôi chúc bạn biết đủ!

Travelling Kat

Tìm hiểu thêm về cuốn sách!

Mua sách!

Minh họa: Canvas